6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) göre şirket türleri iki ana başlıkta incelenmektedir. Bunlar, sermaye şirketi ve şahıs şirketidir. Kanuna göre kolektif ve adi komandit şirketler şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler sermaye şirketi olarak kabul edilmektedir.
Şirket türleri ve kuruluş amaçlarına baktığımızda ise ortaya şu şekilde bir tablo çıkmaktadır;
Sermaye Şirketi
Sermaye şirketlerinde kişilerin kendilerinden öte, ortaya koydukları sermaye ön plandadır. Sermaye şirketi ortaklarının sorumlulukları, sermayedeki payları ile orantılıdır. Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler sermaye şirketi olarak kabul edilmektedir.
Şahıs Şirketi
Şahıs şirket türleri incelendiğinde sermaye şirketlerinin zıttı olarak, sermayeden ziyade ortaklar ön plandadır. Ortak sayısı genel olarak sermaye şirketlerinden daha az olan şirket türüdür. Bununla birlikte ortaklar yalnızca gerçek kişiler olabilmektedir. Şahıs şirketlerinin ortakları, şirket borçlarından kişisel olarak ve sınırsız şekilde sorumludur. Bu sebeple, tüm ortaklar rekabet yasağına tabidir. Ayrıca, payların devri için tüm ortakların onayı gerekmektedir. Kolektif şirketler ve adi komandit şirketler, şahıs şirketi olarak kabul edilmektedir.
Anonim Şirket
Sermayesi belli ve paylara bölünmüş şirket türü Anonim Şirkettir. Asgari olarak 50 bin TL sermaye ile kurulmaktadır. Ancak bazı istisnai durumlarda kuruluş için asgari sermaye 100 bin TL olmaktadır. Anonim şirketler, borçlarından yalnızca malvarlıkları ile sınırlı olacak şekilde sorumludur. Pay sahipleri, sadece taahhüt ettikleri sermaye payları kadar şirketten sorumludur.
Kanuni olarak yasak olmayan her türlü ekonomik amaç için kurulabilen anonim şirketler, yazılı ve merkezlerinin bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil edilen bir esas sözleşmesi bulunur. Anonim şirketler, payları temsil etmek maksadıyla nama yazılı ve hamiline yazılı pay senedi çıkarabilmektedir. Tahvil ve benzeri borçlanma araçları da ihraç edebilmektedirler.
Anonim şirketlerde tüm pay sahiplerinin temsil edildiği bir genel kurul ve yönetim, temsil gibi işlerle ilgilenilen bir yönetim kurulu mevcuttur. Bankalar, sigorta şirketleri, tüketici finansmanı gibi bazı anonim şirketlerin kuruluşu ve esas sözleşme değişiklikleri T.C. Ticaret Bakanlığı’nın iznine mahsustur.
Limited Şirket Türleri
Limited şirketler, anonim şirketler gibi, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan şirketlerdir. Asgari olarak 10 bin TL sermaye ile kurulmak zorundadır. Limited şirket ortakları, şirketin borçlarından sorumlu değillerdir. Sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle mükelleflerdir.
Anonim şirketlerdeki gibi tek pay sahibi olarak bir gerçek veya tüzel kişi tarafından kurulabilen bu şirket türleri ortak sayısında 50 kişiyi geçmemelidir.
Komandit Şirket Türleri
İki çeşit komandit şirket bulunmaktadır. Bunlardan adi komandit şirketler şahıs şirketi, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ise sermaye şirketi olarak kabul edilmektedir.
Komandit şirketler, biri komandite (sınırsız sorumlu) diğeri ise komanditer (sınırlı sorumlu) olmak üzere iki kişi tarafından kurulabilmektedir. Komandite ortaklar yalnızca gerçek kişi, komanditer ortaklar ise gerçek veya tüzel kişi olabilmektedirler.
Komandite ortaklar şirket borçlarından kolektif şirketler gibi sorumludurlar. Alacağını şirketin malvarlığından karşılayamayan alacaklılar, komandite ortaklara başvurulabilmektedir. Ayrıca, komandite ortaklar, şirketi yönetebilmektedir. Komanditer ortaklar ise şirketi yönetememekle birlikte, sorumlulukları koyduğu veya taahhüt ettiği sermaye miktarı ile sınırlandırılmaktadır.
Kolektif Şirket
En az iki gerçek kişi ile kurulan kolektif şirketlerde ortaklar, şirket alacaklarına karşı ikinci dereceden sınırsız sorumludurlar. Yani, önce şirket malvarlığı ile sorumlu tutulmaktadır. Şirketten tahsil edilemeyen borç ise ortaklardan tahsil edilmektedir.
Kolektif şirketlerde yeni ortak girişi olabilmesi, ortaklardan birinin çıkması, sözleşmenin değiştirilmesi gibi durumlarda olabilmektedir. Kolektif şirketlerin kurulabilmesi için asgari sermaye tutarı bulunmamaktadır.
Ortaklardan her biri şirketi yönetme hak ve sorumluluğuna sahiptir. Ancak, şirket sözleşmesi ile birlikte veya oy çoğunluğu ile işleri ortaklardan birine, birkaçına veya tümüne devredebilmektedirler.
Dikkatinizi çekebilecek yazılarımız:
Sosyal medya hesaplarımızı takip etmeyi unutmayın: